Tag: Waarneemverslag

Je hoeft niet dronken te zijn om ze dubbel te zien

Dubbelster spotten met de Takahashi TSA-102

Pieter Welters

Twee weken geleden heb ik een tweedehands refractor aangeschaft: een Takahashi TSA-102. Bij gebrek aan maan en planeten op de eerste heldere avonden ben ik met dit instrument aan de slag gegaan met dubbelsterren te spotten. Een verrassend leuk tijdverdrijf!

Ik zocht al een tijdje naar een mooie lenzenkijker voor visuele waarnemingen. Spiegelkijkers scoren vanwege hun grotere diameter weliswaar beter bij maan- en planetenfotografie, maar een refractor blijft onverslaanbaar bij het simpele waarnemen: handzaam, goed contrast, ragscherpe, rustige beelden, minder last van seeing. Als je een goeie hebt tenminste. Bij Takahashi mag je daar haast vanuit gaan, bij ‘Accuracy 1/12th wave’ en ‘Airy-disc Strehl ratio 0.992’… Fabrieksopgaven, dat wel. Een individueel interferometrisch testrapport wordt helaas niet bijgeleverd. Ik moet dus Takahashi maar op zijn woord geloven. De TSA-102 wordt overigens niet meer gemaakt; hij is al sinds 2015 uit productie.

De Takahashi TSA-102S.


De afnemende maan kwam pas ver na middernacht op en planeten lieten zich niet zien. Dus heb ik mij in de avonden van 16 april t/m 2 mei kostelijk vermaakt met het dubbelster spotten. Mede met dank aan de Italiaanse dubbelsterrensite Stelledoppie.it: een goudmijn! Elke dubbelster is weer een (aangename) verrassing: helderheidsverschillen al of niet, kleurverschillen, meerdere componenten, simpele en lastige, je raakt niet uitgekeken.

Mijn nieuwe aanwinst lijkt verrassend weinig last te hebben van slechte seeing, zeker vergeleken met mijn Mewlon 210 reflector, die ik vooral voor planetenfotografie gebruik en zelden visueel. Hoe het met de TSA op de planeten gaat moet ik in het najaar uitvinden.

SAO84572 – naar verluidt het ultieme testobject voor 4-duims – was een tip van John Baars op Astroforum. In mijn kijker bij 270x zichtbaar als “pinda”. Ik denk wel dat mijn ‘Tak’ ermee door kan. Ook de grensmagnitude viel me niet tegen. In de Sterrengids 2022, p. 171, staat een opzoekkaartje van de sterren rond NGC6543. Ik kon gisteravond (met perifere blik) een sterretje van m13.1 telkens weer met zekerheid op mijn netvlies vangen. Niet slecht voor een 4-duims en een 62-jarige waarnemer, al zeg ik het zelf.

Terug naar de dubbelsterren. Ik heb schetsen gemaakt van een twintigtal interessante exemplaren aan de lentesterrenhemel, die ik vanuit de tuin heb waargenomen. Ik heb vergrotingen gebruikt van 200x en 270x met TeleVue 20 en 15mm plössl-oculairen op een 5x Powermate van hetzelfde merk.

Theta Aurigae: m 2.6/7.1; 3.6”
Izar (Epsilon Boötis): m 2.5/4,9; 2.8”
Iota2 Cancri: m 6.0/6.5; 1.4”
Zeta2 Cancri: m 5.3/6.25; 1.1”
2 Comae: m6.18/7.4; 3.4”
35 Comae: m5.7/7.2; 1.2”
Delta Geminorum: m 3.55/8.18; 5.5”
Zeta Herculis: m 2.95/5.4; 1.47”
52 Herculis: m 4.84/8.45; 2.02”
SAO 84572 (Hercules): m 7.48/7.87; 1.1”
Algieba (Gamma Leonis): m 2.37/3.64; 4.73”
Iota Leonis: m 4.0/6.5; 1.9”
90 Leonis: m 6.0/7.3; 3.3”
Epsilon Lyrae m5.15/6.10; 2.8”; m5.25 & 5.38; 2.0”
Alula Australis (Ksi Ursae Majoris): m 4.3/4.8; 1.6”
Alula Borealis (Nu Ursae Majoris): m 3.64/10.1; 7”
Sigma2 Ursae Majoris: m 4.87/8.85; 4.6”;
Porrima (Gamma Virginis): m 3.48/3.53; 3.05”
84 Virginis: m5.5/7.9; 2.9”
54 Virginis: m6.8/7.3; 5.4”


Mijn schetsen zijn geen exacte gepositioneerde weergaven. Ik heb de dubbelsterren geschetst zoals ik ze heb gezien en heb me niet bekommerd om waar het noorden is. Alle afbeeldingen zijn in spiegelbeeld door het gebruikte zenitprisma. Gegevens komen van Stelledoppie.it.

Jupiter. Wat een beetje seeing doet

DEVENTER (van onze tuinastronoom) – Op een heldere aprilavond met de Takahashi Mewlon in de tuin. Jupiter prijkt in het zuidoosten en rijst met moeite boven het geboomte van de achterburen uit. Even een blik in het oculair…

Werkelijk: uw verslaggever wist niet wat hij zag… Wat een scherpte, wat een detail! Jupiter leek zum greifen nahe! Ik wist niet hoe snel ik mijn notebook en camerazooi aangesleept moest krijgen, want dit moest op de plaat en wel NU. Immers, je weet immers nooit hoe lang momentjes van dit soort perfecte seeing aanhouden.

Inderdaad, na een halfuur was het beeld alweer beduidend slechter, hoewel Jupiter hoger was opgeklommen. Never mind, dit unieke Jupiter-momentje is voor de eeuwigheid vastgelegd: het is gezien, het is niet onopgemerkt gebleven!

Jupiter op 8 april 2017. 3 LRGB-opnamen, Takahashi Mewlon 210, 2x powermate (f/4830), ASH atmosferische dispersiecorrector, ZWO ASI290MM camera. Jupiter was 44,3″ groot en stond 26° hoog. Opnamen 080417; 20:08 en 20:35 UT.

Een avondje Jupiter

Onze reuzenplaneet beleeft momenteel één van zijn beste opposities sinds meer dan een decennium, en staat avond aan avond hoog in het sterrenbeeld Stier. Als-ie tenminste te zien is en daar zit nou juist het probleem onder het permanent gesloten Hollandse wolkendek.

Pas op 12 januari 2013 – met de oppositie al ruim achter ons – kwam dan eindelijk de eerste heldere avond met nota bene een topseeing! Sinds maanden en kon ik voor het eerst twee behoorlijke foto’s van de gigant met zijn wolkengordels schieten. In de avondschemering was er nog een fraaie schaduwovergeng van Io te zien, maar toen was de seeing nog niet jofel (zie de onderste foto). Pas tegen negenen, toen de planeet hoog stond werd almaar beter.

Deze foto’s tonen wat er mogelijk is met deze combinatie planeet/telescoop!

20:49 UT

21:00 UT

 

Hieronder Jupiter eerder op de avond bij mindere seeing. Met Io en schaduwovergang. Verdere gegevens gelijk aan andere foto’s, zie hieronder.

17:40 UT

Autostakkert?

Ik had een poging gewaagd de zojuist geschoten avi-filmpjes te verwerken in Autostakkert, wat naar verluidt de beste stackingsoftware schijnt te zijn. Dat ging prima, maar de essentiële vervolgbewerkingen (wavelets e.d.) waren niet aanwezig. Deze bewerkingen moeten blijkbaar via andere programma’s worden gedaan. Kortom: naast Autostakkert blijft dus het oude vertrouwde Registax onontbeerlijk voor de eindbewerking.

Gegevens foto’s

Jupiter op 12 januari 2013, 19:48 resp. 20:00 UT. Optiek: Takahashi Mewlon 210mm f/12 met TeleVue 2x PowerMate = f/24 en ASH variabele dispersiecorrector. Camera: DMK 21AU618.AS USB camera, in Registax 6 gestapeld, kleurcombinatie en witbalans in Maxim DL. Noord is boven. LRGB-opname uit 450L en 150 RGB-frames elk kanaal. Alles 1/15 sec. belicht met kleurkanalen met verhoogde gain.

In anderhalve kleur

Dit is mijn eerste poging tot een bicolour opname. Ik koos de Californianevel (NGC 1499) in Perseus. De opnames zijn gemaakt op 14 november 2012 tussen ca. 19 en 23 uur UT. TeleVue 76 (f/5) met Canon 350D, H-α en O-III clipfilters van Astronomik.

NGC 1499 - foto PW
NGC 1499 – De Californianevel

Bicolour is in dit geval rood en groen: een Astronomik H-α filter en een idem O-III filter. H-α voor het rode en groene kanaal, O-III voor het blauwe. In beide kanalen 8×300 sec. belicht.

Stacking met Deepskystacker, curves in Corel Paint Shop Pro Photo en kleurcombinatie in MaximDL. Dit na mislukte pogingen Poging deze bewerkingen in Nebulosity te doen.

Er ging meer mis: Ik had de pech dat de Californianevel kennelijk uit zuiver waterstof bestaat en geen sprankje O-III licht uitzendt. Heb ik weer…  Zodoende zijn alleen de sterren in 2 kleuren.

Volgende pagina » « Vorige pagina