Tag: Waarneemverslag

Sterrenkijkavond in sneeuw gesmoord

PAPENSLAG (van onze verslaggever) – Voor het eerst sinds tijden was onze club weer eens compleet met vijf man sterk aanwezig op onze geliefde waarneemplek Papenslag. Een waarneemplek die inmiddels ernstig wordt bedreigd. Enfin: nu lag het veld er nog weids, ongerept en verlaten bij onder een vriendelijk vijf dagen oud maantje. Alles wees op een vorstige maar ook ouderwets gezellige waarneemnacht. Bovendien was dit het weekeinde van de Landelijke Sterrenkijkdagen én was het nog helder ook. Wie wil er dan nog verstek laten gaan?

Al rond achten stonden minstens vijf auto’s en even zoveel optische hulpmiddelen paraat langs het veelbesproken wegje tussen de kale akkers. Hoewel Marten enkel zijn sigaren had meegenomen compenseerde Paul daarvoor met twee opstellingen: een dslr-camera op een Skywatcher Star Adventurer volgmontering naast een twaalfduims truss dobson van het merk Explore Scientific.

Paul II pakte uit met Japans geweld: hij had zijn gloednieuwe Takahashi Mewlon 180 bij zich op zijn EM-11-montering van hetzelfde prestigieuze merk. De verslaggever volstond met een TSA-102  lenzenkijker – ook al een Takahashi – maar dan op een Vixen Super Polaris. Marcel had vanuit het verre zuiden zijn 10-duims push to-dobson van het merk Orion meegenomen. Toen alle apparatuur eenmaal opgesteld en aangesloten was, was het allereerst tijd voor een koffietafel met een keur aan zoete versnaperingen. Totdat we merkten dat de hemel was dichtgetrokken en een eerste sneeuwvlokje zich meldde.

Het zat al in het weerbericht: een heldere nacht met enkele wolkenvelden en een sporadisch buitje in het noordoosten. Wij gepokte en gemazelde waarnemers dachten dat het wel los zou lopen. Fout! Nog geen halve minuut later waanden we ons in een nachtelijke blizzard. Ook voor snel afbreken was het nu te laat. Enkel het openen van een kofferbak zou immers al leiden tot een sneeuwjacht in de auto. Uw verslaggever wist niets beters te bedenken dan een oude wollen autodeken over zijn kostbare optiek te draperen, die de telescoop wonderwel sneeuwvrij hield.

Alles wit: de velden, de auto’s, de telescopen, de koffietafel en de waarnemers zelf. Toen hield het sneeuwen op. De bewolking trok weg, de sterrenhemel hernam haar oude pracht en het maantje glimlachte minzaam om het aardse geploeter daar beneden. Aan de noorderkim meldde zich echter al een volgende cumulonimbus. Het waarneemplezier was ons wel vergaan: het was opruimen geblazen. De besneeuwde optiek verdween zo goed en zo kwaad als het ging in de diverse kofferbakken en het instrumentarium was sneller verdwenen dan het was opgebouwd.

Nu restte ons nog één optie: de gastronomische. Terwijl wij de sneeuw uit onze vouwstoeltjes klopten, diende Paul vanuit een besneeuwde kofferbak gasbehandelde Frankfurters op met een garnituur van gebakken uien. De andere Paul ontpopte zich als de sommelier van dienst en zorgde voor de Glühwein. Zo eindigden onze landelijke sterrenkijkdagen toch niet helemaal in een landerige deceptie. Het bleef nog lang onrustig op de Papenslagse sneeuwvelden.

Alle foto’s © Red Light Group

Eigen Huis & Tuin

Bij gebrek aan heldere nachten in de zwaarbewolkte maanden november en december 2022 bleef het sterrenkundig ambacht noodgedwongen beperkt tot het schieten vanuit eigen tuin, waarbij tenminste nog snel actie kon worden ondernomen bij een plotselinge nachtelijke opklaring. Bovendien was het warme huis binnen handbereik… 🙂

Deepsky

NGC1499 (Californianevel, Perseus)
3 panel mozaïek, 84x300sec Ha, RGB
Camera: Atik 383L – Optiek: SW Esprit 100 – SW EQ8
20-11-2022 Paul Colenbrander, Vroomshoop – NL

(Klik op de foto voor de originele resolutie)

Planeten

Behalve bewolking speelde ook de kwaliteit van de atmosfeer parten. De seeing is in deze maanden bij alle waarneemavonden geen moment beter geweest dan III op de Antoniadi-schaal. De resultaten van vooral Jupiter zijn daardoor wat onder de maat gebleven.

Mars

11-11-2022; 23:20 UT
Diameter=16.21″; m=-1.48; alt=42° CM=27.3°
Optics: Takahashi Mewlon 210 + 2x TV Powermate + ASH ADC; Camera=ZWO ASI290MM
Filter: Astronomik LRGB. F=6050mm (f/29).
Pieter Welters, Deventer – NL

12-12-2022; 18:37 resp. 19:59 UT
Diameter=16.8″; m=-1.7; alt=34° resp. 46°
Optics: Takahashi Mewlon 210 + 2x TV Powermate + ASH ADC; Camera=ZWO ASI662MC
Filter: Astronomik L. 5550mm (F/23).
Pieter Welters, Deventer – NL

Jupiter

JUPITER met rode vlek
11-11-2022; 22:30 UT
Diameter=46.18″; m=-2.73; alt=33½°
Optics: Takahashi Mewlon 210 + 2x TV Powermate + ASH ADC; Camera=ZWO ASI290MM
Filter: Astronomik LRGB. F=5100mm (f/24).
Pieter Welters, Deventer – NL

JUPITER & Ganymedes
13-11-2022; 17:28 UT
Diameter=45.94″; m=-2.72; alt=27° (Ganymedes 1.7”).
Optics: Takahashi Mewlon 210 + 2x TV Powermate + ASH ADC; Camera=ZWO ASI290MM
Filter: Astronomik LRGB. F=5350mm (f/25).
Pieter Welters, Deventer – NL

JUPITER, Io met schaduw.
12-12-2022; 17:49 UT
Diameter=41.9″; m=-2.51; alt=28°
Optics: Takahashi Mewlon 210 + 2x TV Powermate + ASH ADC; Camera=ZWO ASI662MC
Filter: Astronomik L. F=4800mm (F/20).
Pieter Welters, Deventer – NL

De Takahashi Mewlon 210 in actie (locatie Papenslag)

Je hoeft niet dronken te zijn om ze dubbel te zien

Dubbelster spotten met de Takahashi TSA-102

Pieter Welters

Twee weken geleden heb ik een tweedehands refractor aangeschaft: een Takahashi TSA-102. Bij gebrek aan maan en planeten op de eerste heldere avonden ben ik met dit instrument aan de slag gegaan met dubbelsterren te spotten. Een verrassend leuk tijdverdrijf!

Ik zocht al een tijdje naar een mooie lenzenkijker voor visuele waarnemingen. Spiegelkijkers scoren vanwege hun grotere diameter weliswaar beter bij maan- en planetenfotografie, maar een refractor blijft onverslaanbaar bij het simpele waarnemen: handzaam, goed contrast, ragscherpe, rustige beelden, minder last van seeing. Als je een goeie hebt tenminste. Bij Takahashi mag je daar haast vanuit gaan, bij ‘Accuracy 1/12th wave’ en ‘Airy-disc Strehl ratio 0.992’… Fabrieksopgaven, dat wel. Een individueel interferometrisch testrapport wordt helaas niet bijgeleverd. Ik moet dus Takahashi maar op zijn woord geloven. De TSA-102 wordt overigens niet meer gemaakt; hij is al sinds 2015 uit productie.

De Takahashi TSA-102S.


De afnemende maan kwam pas ver na middernacht op en planeten lieten zich niet zien. Dus heb ik mij in de avonden van 16 april t/m 2 mei kostelijk vermaakt met het dubbelster spotten. Mede met dank aan de Italiaanse dubbelsterrensite Stelledoppie.it: een goudmijn! Elke dubbelster is weer een (aangename) verrassing: helderheidsverschillen al of niet, kleurverschillen, meerdere componenten, simpele en lastige, je raakt niet uitgekeken.

Mijn nieuwe aanwinst lijkt verrassend weinig last te hebben van slechte seeing, zeker vergeleken met mijn Mewlon 210 reflector, die ik vooral voor planetenfotografie gebruik en zelden visueel. Hoe het met de TSA op de planeten gaat moet ik in het najaar uitvinden.

SAO84572 – naar verluidt het ultieme testobject voor 4-duims – was een tip van John Baars op Astroforum. In mijn kijker bij 270x zichtbaar als “pinda”. Ik denk wel dat mijn ‘Tak’ ermee door kan. Ook de grensmagnitude viel me niet tegen. In de Sterrengids 2022, p. 171, staat een opzoekkaartje van de sterren rond NGC6543. Ik kon gisteravond (met perifere blik) een sterretje van m13.1 telkens weer met zekerheid op mijn netvlies vangen. Niet slecht voor een 4-duims en een 62-jarige waarnemer, al zeg ik het zelf.

Terug naar de dubbelsterren. Ik heb schetsen gemaakt van een twintigtal interessante exemplaren aan de lentesterrenhemel, die ik vanuit de tuin heb waargenomen. Ik heb vergrotingen gebruikt van 200x en 270x met TeleVue 20 en 15mm plössl-oculairen op een 5x Powermate van hetzelfde merk.

Theta Aurigae: m 2.6/7.1; 3.6”

Izar (Epsilon Boötis): m 2.5/4,9; 2.8”

Iota2 Cancri: m 6.0/6.5; 1.4”

Zeta2 Cancri: m 5.3/6.25; 1.1”

2 Comae: m6.18/7.4; 3.4”

35 Comae: m5.7/7.2; 1.2”

Delta Geminorum: m 3.55/8.18; 5.5”

Zeta Herculis: m 2.95/5.4; 1.47”

52 Herculis: m 4.84/8.45; 2.02”

SAO 84572 (Hercules): m 7.48/7.87; 1.1”

Algieba (Gamma Leonis): m 2.37/3.64; 4.73”

Iota Leonis: m 4.0/6.5; 1.9”

90 Leonis: m 6.0/7.3; 3.3”

Epsilon Lyrae m5.15/6.10; 2.8”; m5.25 & 5.38; 2.0”

Alula Australis (Ksi Ursae Majoris): m 4.3/4.8; 1.6”

Alula Borealis (Nu Ursae Majoris): m 3.64/10.1; 7”

Sigma2 Ursae Majoris: m 4.87/8.85; 4.6”;

Porrima (Gamma Virginis): m 3.48/3.53; 3.05”

84 Virginis: m5.5/7.9; 2.9”

54 Virginis: m6.8/7.3; 5.4”


Mijn schetsen zijn geen exacte gepositioneerde weergaven. Ik heb de dubbelsterren geschetst zoals ik ze heb gezien en heb me niet bekommerd om waar het noorden is. Alle afbeeldingen zijn in spiegelbeeld door het gebruikte zenitprisma. Gegevens komen van Stelledoppie.it.

Jupiter. Wat een beetje seeing doet

DEVENTER (van onze tuinastronoom) – Op een heldere aprilavond met de Takahashi Mewlon in de tuin. Jupiter prijkt in het zuidoosten en rijst met moeite boven het geboomte van de achterburen uit. Even een blik in het oculair…

Werkelijk: uw verslaggever wist niet wat hij zag… Wat een scherpte, wat een detail! Jupiter leek zum greifen nahe! Ik wist niet hoe snel ik mijn notebook en camerazooi aangesleept moest krijgen, want dit moest op de plaat en wel NU. Immers, je weet immers nooit hoe lang momentjes van dit soort perfecte seeing aanhouden.

Inderdaad, na een halfuur was het beeld alweer beduidend slechter, hoewel Jupiter hoger was opgeklommen. Never mind, dit unieke Jupiter-momentje is voor de eeuwigheid vastgelegd: het is gezien, het is niet onopgemerkt gebleven!

Jupiter op 8 april 2017. 3 LRGB-opnamen, Takahashi Mewlon 210, 2x powermate (f/4830), ASH atmosferische dispersiecorrector, ZWO ASI290MM camera. Jupiter was 44,3″ groot en stond 26° hoog. Opnamen 080417; 20:08 en 20:35 UT.

Volgende pagina »