Tag: Planeten

PAPENSLAG (van onze verslaggever) – Op de zoveelste tropische zomernacht van 3 op 4 augustus waren twee – nee, drie van de vijf RLG-ers in de uitgedroogde outback tussen Markelo en Lochem neergestreken. Doel was het waarnemen en zo mogelijk vastleggen van laag boven de horizon staande planeten.

Het jachtseizoen was geopend. Niet op reeën, hazen, kikkers en kwartels – hoewel die deze avond ook werden waargenomen – maar op planeten! Het ging nu eens niet om Jupiter en Venus; die hadden we al langer op de korrel, hoewel die ook bepaald niet hoog aan de hemel stonden. Dit keer was de beurt aan de laagvliegers Saturnus en Mars. Deze twee bewogen zich in deze augustusnachten in scheervlucht langs de zuiderkim. Saturnus kwam niet hoger dan 15° en Mars dook daar met 11° nog eens ruimschoots onderdoor. Het was onze tweede waarneempoging: vorige week  was de seeing zo erbarmelijk dat de telescopen jankend terug de kofferbak in gingen.

Terwijl de zon in vijftig tinten rood achter de maisvelden verzonk, waren Marten en Pieter al ter plaatse. Terwijl de instrumenten werden uitgeladen en opgezet, kwam onverwacht Paul nog even langs, nadat deze er op een bedrijfsfeestje tussenuit was geknepen. Met koffie en koeken werd het vallen der duisternis afgewacht.

Het was een rustige, heldere zomernacht. De stilte werd slechts verstoord door een pruttelende dieselmotor in de verte die de bewatering aandreef van het kwijnende maïsgewas. En nachtelijk briesje voorkwam dat de optiek besloeg. De temperatuur zakte in alle bescheidenheid tot een graad of twintig en de Melkweg was goed zichtbaar: de SQM gaf 20.90 aan. Marten zocht en passant met zijn C8 nog enkele neveltjes in de Boogschutter op. Even na middernacht was het uit met het Messiergebeuren toen in het oosten de oude maan opkwam.

De seeing, hoewel beter dan vorige week, was nog steeds niet om te juichen, getuige de lachspiegelbeelden die Saturnus en met name Mars ons op het beeldscherm voorschotelden. Ook het ontwaren van de zuidelijke poolkap op het dansende rode bolletje in het oculair was een ware uitdaging! Toen na de eerste opnamen bleek dat de seeing allengs slechter werd besloten in te pakken om op jacht te gaan naar nog een paar uurtjes resterende nachtrust.

(Alle foto’s © auteur)

’s-PAPENSLAGE – (van onze verslaggever) Vier van de vijf leden van de Red Light Group begaven zich zich daags na de totale maansverduistering op een tropische juliavond in dito outfit tussen de verdorde velden van Papenslag voor een waarneemactie. De eerste sinds bijna een jaar, dus het werd onderhand tijd!

Foto’s © Paul Colenbrander en Pieter Welters

The day after

Een ouderwetse waarneemnacht dus, maar waarom juist nu? De Maansverduistering was immers gisteren! Het was geen vergissing: diverse leden hadden gisteren noodgedwongen elders de maansverduistering waargenomen. Daarom toch maar deze “mosterd-na-de-maaltijd”-actie. Immers, naast een nog steeds volle maan was de hemel bezaaid met planeten. Van west naar oost in volgorde van doorgang: Venus, Jupiter, Saturnus en Mars. Jammer genoeg verrees geen van hen hoger dan 15° boven de zuiderkim. De vrije blik rondom op deze locatie vergunde ons echter de kans ze allemaal  voor het oculair te krijgen.

In de aangrenzende akker was ondertussen een luidruchtig tuffende sproei-installatie op gang gekomen om de door de aanhoudende droogte verschrompelde maisoogst te bewateren. Om een nat pak te vermijden kozen wij een plek zo ver mogelijk van het watergebeuren verwijderd om daar onze telescopen droog op te stellen.

Over mosterd gesproken: dat zat er deze avond niet in, evenmin als de frankfurters die daar doorgaans onder worden gehouden. Maar gelukkig zorgde Paul (niet die ene, maar die andere) ervoor dat onze koffiepauze nog wat werd ingekleurd met meegebrachte roze koeken.

Laatstgenoemde had ook nog een klein model droon bij zich om al rondvliegende de wachttijd tot de invallende duisternis wat te bekorten. Toen was het tijd voor opbouw van het telescopenpark. Na de nodige uitruil van al dan niet vergeten contragewichten kon het waarnemen beginnen.

En daarmee waren de waarnemingen ook zo goed als weer ten einde, want de seeing bleek ook mosterd.  Sinds de legendarische mistralnacht van 30 mei 1994 aan de voet van de Mont Ventoux had uw verslaggever niet meer zo’n huiveringwekkende turbulentie aanschouwd:  Jupiter was een vage wollige bol met vier dansende vlekjes ernaast, Saturnus oogde als een wazig ovaaltje met twee zwarte stippen erin en Mars was een bruinige klodder met als enig waarneembaar detail de atmosferische dispersie (blauwgerand boven, rood onder). Over Venus hebben we het maar beter niet.

Het moet gezegd: de volle maan kwam sfeervol op en eerdergenoemde Paul deed met zijn twaalfduims dobson nog een dappere poging om aan het maanverlichte zwerk enkele deep-skyobjecten op te sporen, hetgeen bij M57 en M13 wonderwel lukte. Daarna kon het zorgvuldig opgestelde kijkerpark (Pauls Orion Optics 300 mm dobson, Martens Takahashi FS-102, andere Pauls 100mm Esprit ED en Pieters Mewlon 210) weer worden ontmanteld en aan de kofferbak toevertrouwd.

Ten overvloede: de bovenstaande Saturnusfoto dient enkel ter illustratie van de hemelkwaliteit en mag geenszins worden opgevat als serieuze poging tot hoge-resolutie astrofotografie.